“กุฎีจีน ประวัติศาสตร์ กาลเวลา และชุมชนมีชีวิตที่ซ่อนอยู่ในเมืองใหญ่”

‘กุฎีจีน’ หรือ ‘กะดีจีน’ ย่านชุมชนเก่าแก่ที่มีอายุยาวนานกว่า 200 ปีมาแล้ว เดิมทีเคยเป็นถิ่นฐานของชาวโปรตุเกสที่อพยพมาตั้งแต่สมัยพระเจ้าตากสินมหาราช และปัจจุบันกลายเป็นที่อยู่อาศัยของชาวไทยเชื้อสายโปรตุเกสซะส่วนใหญ่

แม้กาลเวลาผ่านไป แต่ชุมชนนี้ยังคงมีร่องรอยของวัฒนธรรมและสถาปัตยกรรมตะวันตกอยู่ ไม่ว่าจะเป็น ‘โบสถ์ซางตาครู้ส’ แบบเรอเนซองส์ที่ตั้งตระหง่านริมแม่น้ำเจ้าพระยาอยู่ใจกลางชุมชนอันเป็นศูนย์รวมจิตใจ นอกจากนี้ยังมี ‘บ้านวินเซอร์’ ที่อยู่ระหว่างการปรับปรุงซึ่งตัวเรือนตกแต่งด้วยลวดลายผสมผสานระหว่างไทยตะวันตก และเรือนไทยไม้สักตกแต่งแบบคาทอลิกอย่าง ‘เรือนจันทนภาพ’

เมื่อเดินตามซอกซอยจะเห็นร้านขายขนมไทยที่ได้รับอิทธิพลจากโปรตุเกสอย่าง ‘ขนมฝรั่งกุฎีจีน’ อยู่ 3-4 ร้าน อีกทั้งยังมีร้านอาหารโปรตุเกส และพิพิธภัณฑ์บ้านกุฎีจีนที่บอกเล่าเรื่องราวของชาวโปรตุเกสที่อพยพเข้ามาในสยาม ภายในบ้านเต็มไปด้วยข้าวของเครื่องใช้สมัยโบราณ เงินตราสมัยก่อน รวมถึงเครื่องสังคโลกด้วย

บรรยากาศภายในชุมชนดูเงียบสงบจนได้ยินเสียงวิทยุทีวีและเสียงพูดคุยจากตัวบ้าน บ้านเรือนส่วนใหญ่เป็นเรือนไม้มีทั้งแบบโบราณ เก่าผุพัง และแบบไม้หลากสี เมื่อเดินไปเรื่อยๆ จะสังเกตได้ทันทีว่า เอกลักษณ์อีกอย่างหนึ่งของชุมชนแห่งนี้ก็คือ ‘ศิลปะกราฟฟิตี้’ ตามกำแพงที่ชวนให้หยุดดูเรื่องราวที่พวกเขารังสรรค์ บางบ้านทาสีหลังคาและรั้วด้วยสีสันสดใสสัมผัสได้ถึงความมีชีวิตชีวา ผู้คนที่นี่ดูเป็นมิตรและต้อนรับผู้มาเยือนด้วยรอยยิ้มที่เป็นกันเอง

จึงไม่ต้องแปลกใจเลยว่าชุมชนริมแม่น้ำแห่งนี้แม้ไม่มีชาวโปรตุเกสอาศัยอยู่เหมือนเมื่อก่อนแล้ว แต่ร่องรอยวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ยังคงปรากฎให้เราได้เห็นและสืบสานต่อ เป็นอีกหนึ่งชุมชนเก่าใจกลางกรุงที่มีเสน่ห์อันควรค่าแก่การรักษาไว้อย่างยิ่ง